หลายครั้งที่ผู้สูงวัยในบ้านมีการส่งต่อข้อความที่ “แชร์ต่อ ๆ กันมา” ภาพดอกไม้และภาพสัตว์ที่สวยแปลกตา รวมถึงอาจมีคำถามเวลามีอีเมล์ที่ไม่ทราบที่มา หรือมีแอพพลิเคชั่นที่ “เขา” บอกต่อมาให้ดาวน์โหลด เรามาดูกันว่าเคล็ดลับ Tips ไอทีที่เหมาะจะแนะนำผู้สูงวัยในบ้านเกี่ยวกับสิ่งเหล่านี้ มีอะไรกันบ้าง

1. รูปภาพดอกไม้ ภาพสัตว์ต่าง ๆ ส่งต่อได้ไหม?

กฎหมายลิขสิทธิ์เน้นความคุ้มครองผลงานสร้างสรรค์ของเจ้าของหรือผู้มีสิทธิ์ จึงห้ามทำซ้ำ ดัดแปลงหรือเผยแพร่ เพื่อมุ่งประสงค์ทางการค้าหรือหากำไร

ดังนั้น ถ้าไม่ได้ทำสามอย่างนี้ ก็ไม่เป็นความผิด เช่น ที่คุณย่าคุณยายส่งรูปภาพให้เพื่อน ๆ หรือหลาน ๆ ทางไลน์ ในลักษณะติดต่อถึงกัน พร้อมคำอวยพร ส่งความสุขให้กัน แบบนี้ไม่ใช่เพื่อการค้าขาย นับว่าไม่ผิด จะเซฟ (save) ไว้ครอบครองก็ไม่ผิด ควรบอกให้ท่านสบายใจ

2. ส่งภาพหรือข้อความที่บอก “ให้แชร์ต่อ ๆ กันเพื่อ…” ดีไหม?

เคล็ดลับ หรือ Tips ไอที อย่างง่าย ๆ ในการดูข้อความหรือภาพที่มีวัตถุประสงค์หลอกลวงแอบแฝง มักจะมีข้อความหรือคำพูดว่า “เขาบอกมา” “แชร์ต่ออีก…คน แล้วจะโชคดี ได้บุญ..” “แชร์ต่อกันเยอะ ๆ นะ”

การแชร์โดยไม่มีการตรวจสอบก่อน อาจทำให้กลายเป็นคนขาดความน่าเชื่อถือ ส่งผลให้คนอื่น ๆ เข้าใจผิด ตื่นตระหนกและส่งต่อเป็นวงกว้างแบบผิด ๆ สร้างความเสียหายทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อธุรกิจหรือภาพลักษณ์ของผู้ที่เกี่ยวข้องกับข่าวนั้น ๆ อย่างที่คาดไม่ถึง และที่สำคัญเป็นสิ่งผิดกฎหมายพระราชบัญญัติคอมพิวเตอร์ด้วย

บุตรหลานจึงควรแนะนำให้ท่านไม่ส่งต่อและรอดูจากทางสื่อหลัก เช่น ข่าวโทรทัศน์ช่องพื้นฐานที่ไม่เน้นการโฆษณาสินค้าขายของหรือรายการสัมภาษณ์ที่มีพิธีกรและเนื้อหาที่มีคุณภาพ จะดีกว่า

3. มีอีเมล์ “แปลก ๆ” มาถึง ไม่รู้ของจริงหรือปลอม?

ถ้าเป็นอีเมล์ปลอมมักจะใช้ชื่ออีเมล์ดูดีเป็นทางการ เช่น Apple ID, Apple Music เพื่อหลอกคนรับอีเมล์ว่าส่งมาจากบริษัท Apple และอีกสิ่งที่ต้องดู คือ โดเมนของอีเมล์แอดเดรสที่ส่งมา เช่น ของปลอมคือ no-replysnotificationaccountlogins@newsletter-01vannenza-01.apple.com แต่อีเมล์จริงของ Apple คือAppleSupport@InsideApple.apple.com นอกจากนี้ ในอีเมล์อาจมีไฟล์ภาพ นามสกุล pdf เช่น ภาพใบเสร็จรับเงิน รูปใบกำกับภาษี ที่แลดูน่าเชื่อถือ ตลอดจนเอกสารอื่น ๆ ที่ทำให้เข้าใจผิดว่ามาจากบริษัท Apple จริง ๆ เนื่องจากมีการใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ตัดต่อโลโก้ สัญลักษณ์ และวางรูปแบบข้อความที่สมจริง โดยมักมีเนื้อความว่า.. “ท่านได้สั่งซื้อ สินค้า iPhone …” จากบริษัท Apple  รวมถึงมีข้อความเชิญชวนชักจูงให้เปิดไฟล์ pdf ที่แนบมากับอีเมล์โดยเร่งด่วนอีกด้วย

ดังนั้น หากไม่มีการสั่งซื้อสินค้าใด ๆ ก็ไม่ควรเปิดไฟล์ภาพเหล่านั้น และไม่ควรตอบอีเมล์นั้น ๆ ทั้งนี้ ควรโทรศัพท์สอบถามกับทางบริษัทตามเบอร์โทรศัพท์ปกติ (ไม่ควรโทรตามเบอร์โทรศัพท์ในอีเมล์  เพราะอาจเป็นขบวนการหลอกลวงที่ทำงานเป็นทีม)

ไอทีหรืออินเตอร์เน็ต เป็นสิ่งที่กลมกลืนกับวิถีประจำวันของทุกคน ไม่เว้นแม้แต่ผู้สูงอายุที่อยู่บ้านที่ยังต้องเรียนรู้เพื่อการปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมทางสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป การแนะนำ Tip ไอที อย่างง่าย ๆ ให้ผู้สูงวัย จึงเป็นการให้ข้อมูลที่ถูกต้อง และยังเป็น “เรื่องคุย” ที่ดีที่ทำให้ลูกหลานได้ใกล้ชิดญาติผู้ใหญ่ ทั้งยังทำให้ท่านสบายใจว่ามี “กูรู” ที่ทันสมัยอยู่ใกล้ ๆ ถือเป็นโอกาสดีในการตอบแทนพระคุณท่านอีกทางหนึ่งด้วย